Texte de Jean Costa - Testu di Ghjuvanni Costa
Suite de U scarparu è u telèfunu.
Santu u circandaghju 1
chè n'avemu vistu, ghjorni fà, truvassi un paghju di scarpi novi
novi 2, mandati da a madonna, ci vole à
dì chì era assai bè ancu cù u Signore è chì
aspessu 3 li facìa una visitella 4
in ghjesgia s'ellu l'accadìa 5 di truvanne 6
una aperta for' d'ora è, u megliu chì era, a sera à tardi 8.
Ci vole à dì torna chì Santucciu s'era avvistu 7
chì u pane intintu 9 nu l'oliu 10
era assai più bonu 11 chè seccu
è u sustenìa 12 di più chè
quandu schjettu 13 u manghjava.
À E Ville *, a porta
di a ghjesgia serrava 14 male è Santu l'avìa
rimarcata. S'accunciava dunque, per ghjùnghjeci di seratica, cullava
à l'altare 15 maestru, intinghjìa 16
u so pane seccu cù l'oliu di u lumìgnulu 17
è pò u si sciaccava 18.
(1) circandaghju : mendiant. (2) novi novi : tout neuf. Voir la répétition de l'adjectif. (3) aspessu = à spessu = spessu = suvente : souvent. (4) una vìsita : une visite visitella : petite visite. (5) accade : arriver, survenir, se produire (un événement). Noter l'utilisation de l'indicatif au lieu du subjonctif ! (6) truvanne = truvà ne. (7) avvènesi : se souvenir. S'hè avvistu : il s'est souvenu, remémoré (8) tardi : tard. (9) intintu : trempé (p.p. de intinghje tremper). (10) nu = innu : dans. En corse, oliu est masculin : pour dire "l'oliu hè caldu" vous entendrez souvent "l'huile est chaud", au même titre que "l'air est fraîche". :-) (11) "meilleur" dans le sens "qui a meilleur goût" se dit più bonu et non megliu ! Stu pane hè più bonu cà quessu. (12) sustene = soutenir. (13) schjettu = schiettu : sec, sans rien d'autre. (14) serrà : fermer. (15) altare : autel. (16) intinghje : tremper. (17) lumìgnulu : petit cierge pour procession nocturne. (18) sciaccassi : s'envoyer, s'enfiler (fam.). |
Ma s'ell'era circandaghju, ùn era micca, Santu,
un furdanone 19. Prima di tuccà l'oliu
benedettu, s'inghjinuchjava 20 nant'à u
scalone di e balustre, mittìa a manu in pettu è, addirizzendusi 21
à u Cristu in croce chì stà postu sopra à l'altare
: "O Signore Ghjesu Cristu" li dumandava, "possu intinghje u
me pane ?" È poi si rispundìa da per ellu à alta voce
: "Ié o Sà ! intinghji è manghja chì hè
ancu roba toia."
Ma a mane, Luiggi u sacristanu si rumpìa u cerbellu
à cercà cum'ellu pudìa fà un lumìgnulu cusì
chjugu à frustassi un bichjerone d'oliu nu a nuttata. "Hè
un miràculu" pensava, "o quì ci hè qualchi fìsica
à l'insottu. Sta sera m'impostu 22 è
avemu da vede pò". È dopu cena s'impustò, quassù
nant'à u pùlpitru 23, ghjustu daretu
à una stàtula 24 chì riprisenta
un bambinellu stendu à bracce stese 25
versu l'altare.
(19) furdanu
: gueux, va-nu-pieds, et par extension, chenapan, canaille. (20) inghjinuchjassi = indinuchjassi : s'agenouiller. De u ghjinochju = dinochju : le genou. Inghjinuchjatoghju : agenouilloir, petit prie-dieu. (21) addirizzassi : se redresser. (22) impustassi : se mettre à l'affût. impustà : poster (mettre à la poste, à la boîte). (23) pùlpitru : chaire (église). (24) stàtula : statue. (25) stesu : étendu (p.p. de stende). |
Sunàvanu nov'ore à a pèndula 26
chì ghjè in sacristia. A porta di latu mancu (quella chì
avìa u so ferriale 27 incruccattu 28),
s'apre in trizinendu 29 chì mancava di
grassa nu i masciotti 30, è eccu à
Santu chì dopu éssesi 31 scapertulatu,
si ne colla dirittu à l'altare cume s'ellu fussi in casa soia.
"Sta volta u tengu", pensò Luiggi. "Vulìa di quale
ch'ell'era !". È u lascia fà.
Santu s'inghjinochja è, cume d'abbitùdine
: "O Signore ! U possu intinghje u me ...". "No !" risponde
da quassù u sacristanu senza fassi vede. U nostru amicacciu, chì
l'era stata in gola a parolla, si gira è vede u bambinellu cù
e so bracciulelle stese è chì parìa prontu à parlà
torna. "Per la miseria ! Li lampa da quaiò, ciuttendu 32
u so pane nu l'oliu. Chì manere sò què ? Saranu e criature 33
avà chì anu da taglià a parolla à i grandi ?"
... È intinghje è manghja u so pane guardendu sott'ochju 34
u Cristu in croce chì, quassù sopra à l'altare maestru,
li parìa ch'ell'avessi trinicatu 35 u capu
cume per accunsente 36.
(26) pèndula : pendule. (27) ferriale : verrou. [fɛrri'alɛ] (28) incruccattu : bloqué, enrayer incruccassi : se bloquer, s'enrayer (serrures et autres mécanismes). (29) trizinà : grincer. noter ici l'emploi de in devant le gérondif ! (30) masciottu = masciòttulu = ghjàngaru = gàncaru = mappa (n.f.) : gond. (31) dopu èssesi (esse si) : après s'être. (32) ciuttà : plonger. (33) a criatura : l'enfant en bas âge. (34) guardà sott'ochju : regarder par en dessous. (35) trinicà : remuer. (36) accunsente : acquiescer. |
* E Ville : Ville di Parasu in Balagna