Texte de Jean Costa - Testu di Ghjuvanni Costa
Lire la suite dans Santu è u bambinellu.
State à sente stu stalvatoghju è s'o vi contu
fola ch'ella mi caschi a lingua. A cosa hè accaduta quand'era zitellu,
in paese d'Achjatana * à l'èpuche 1
ch'ellu ci fù postu u telèfunu pùblicu, dunque s'o ùn
mi sbagliu, in vint'ottu o vinti nove.
Ùn si parlava più chè di què è ugnunu
dicìa a soia. A dumènica, in piazza, à latu à u
munumentu, si vidìanu ssi vichjetti 2 stendu
à sente trinnichendu u capu 3 u nostru
maestru chì pruvava à spiegalli ssa maravigliosa. Ancu u sgiò
curatu ne parlò in pùlpitru u ghjornu di San Bartulumeu, chì
ghjè a festa curpurale. Dunque si ne parlava : à veghja, à
a funtana di Ghjandiconi, à l'ortu, nu 4
a stretta ... Una mane aghju vistu una vechjetta chì ghjunghjìa
da l'acqua stàssine una bella stonda, arritta è mani pendiconi,
cù a so sechja 5 in capu, à guardà,
cume incantata, u "poteau" ch'era statu piantatu arrembu 6
à un muraglione ... Ma rivenemu à u nostru affare.
(1) èpuca : époque.
dit èpica dans . (2) vichjettu : petit vieillard. (3) trinnicà : remuer, dodeliner : u cane trinneca a coda. (4) nu = innu : dans. (5) a sechja : seau piove à sechje : il pleut à verse. (6) arrembu (à) : appuyé à. |
U figliolu di Pàulu Santu u scarparu era tandu
à fà u suldatu per ssu cuntinente. Un ghjornu, per lèttera,
dumandò à u babbu di falli un paghju di scarpi stacchittati 7
chì s'avìa fattu arrubà i soi, è di mandàllili
per posta à u più prestu. Pàulu Santu n'avìa un
paghju pronti è lesti 8 ch'ùn c'era
più chè sciaccalli e stacchette 9.
Si misse sùbitu à finìsceli è disse à a so
moglia.
"Sarìa vergugnosa ancu per a ghjente chì u figliolu
d'un scarparu stìa scalzu un ghjornu di più. Senti un pocu, o
Catalì ! I scarpi sò pronti ma, sì invece di dalli à
u pidone i mettìamu stasera à l'attrachjata nant'à i fili
di ssu telèfunu, ùn ci custarìa nulla per mandalli è
forse ancu ghjunghjerìanu più prestu. Pare chì viaghja
cusì bè è cusì in furia puru s'ellu hè per
u luntanu."
(7) stacchittatu
: clouté. (8) l'adjectif lestu est ajouté à un autre adjectif pour insister sur celui-ci : prontu è lestu : fin prêt, vechju è lestu : tout vieux qu'il est, carchi è lesti : chargés comme ils le sont. (9) e stacchette : les clous, les rivets. Un clou (pointe) se dit un chjodu. |
A sera dunque, Pàulu Santu è a moglia
pòrtanu i scarpi à l'uscita di u paese, chì c'era custì
un "poteau" à latu à un querciu è si pudìa,
di ssu fattu, cullà megliu in cima. Inde u mentre chì Catalina
li facìa lume cù un lampione, Pàulu Santu scrochja 10
nant'à u querciu è azzinga i scarpi à una di sse tazze
in chjàppulu 11 chì tènenu
i fili è sò ancu cusì pràtiche per pruvà
e sfròmbule 12 è paru e pistole.
Fattu l'affare, i nostri niscentri 13 si ne vanu
à dorme, cuntenti cume pichji 14 ...
Verdi quattr'ore di mane, Santu u circandaghju 15
a si pigliava pian'pianoni per u frescu, u so sacchettu à l'armone, è
suchjèndusi un pezzu di steccu 16. Da luntanu
hà vistu i scarpi. I soi, dipoi ch'elli i strascina 17
per sse strade, ùn ne ponu più.
(10) scruchjà
: disparaître (derrière quelque chose). (11) un chjàppulu : un débris. In chjàppulu : en morceaux. (12) una sfròmbula : une fronde. (13) niscentru : naïf, innocent, ingénu. (14) un pichju : pic-vert. Cuntentu cum'un pichju : content comme tout. (15) circandaghju : vagabond, mendiant. (16) un steccu : un morceau de bois, une brindille. (17) strascinà = trascinà : traîner. |
"O chì miràculu ! Questi hè a
Madonna chì i mi manda" pensa à alta voce Santu u circandaghju
? Ind'un ame ** senza mancu pone u so sacchettu, hè
in cima di u querciu, fala i scarpi è i si prova. Li sò un suppulellu
larghi 18, ma ùn dice nulla è si
ne và fènduli strizinà 19.
Vultèndusi prima di francà a girata face un cennu d'addìu 20
è di cumpassione à i so vechji scarpacci ch'ellu hà
lagatu 21 à u pede di u "poteau"
dopu avelli cacciatu i straglieri chì èranu sempre boni.
Pàulu Santu u scarparu, ellu, ùn vidìa l'ora ch'ellu fessi
ghjornu per andà à rèndesi contu sè i scarpucci
di u so figliulellu èranu partuti. S'arrizza prima u spuntà di
u sole 22 è corre à vede.
"O chì miràculu", disse anch'ellu, "Què
si, sò invenzioni ! Sò belli chè partuti i scarpi, ma saetta
! Sò ancu ghjunti nu a nuttata i vechji da quallà. Umbà
!".
È a sera tuttu u santu paese a sapìa è si ne facìa
risate ...
(18) un suppulellu
= un sùppulu : un brin, un tantinet. (19) strizinà : grincer. (20) un cennu : un signe. (21) lagà = lascià : laisser. (22) spuntà : poindre, apparaître. |
* : Occhiatana
** : U tempu di dì "amen"